آموزش رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک

راهنمای رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک

خودرو دنده اتوماتیک، خودرویی مجهز به گیربکس اتوماتیک است که عملا با حذف پدال کلاچ، شما با دو پدال گاز و ترمز سروکار دارید.

آشنایی با دنده‌های ماشین اتومات

• دنده P یا پارک: زمانی که دنده در حالت P قرار دارد، گیربکس خودرو قفل است و خودرو در این حالت حرکتی نمی‌کند و حتی اگر گاز بدهید، ماشین قادر به حرکت نخواهد بود. از این دنده زمانی استفاده می‌شود که قرار است خودرو در محل خاصی پارک شود.
• دنده N یا خلاص: قرار گرفتن دنده در حالت N به معنای خلاص شدن ماشین است. این دنده بیشتر در زمان ترافیک استفاده می‌شود.
• دنده D یا رانندگی: در حین رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک، دنده باید در حالت D قرار بگیرد. زمانی که پدال گاز فشار داده می‌شود، تعویض دنده به طور اتوماتیک انجام می‌گردد.
• دنده R یا معکوس: برای حرکت به سمت عقب، دنده باید بر روی حالت R قرار داده شود. در این شرایط با فشردن پدال گاز، خودرو به سمت عقب حرکت می‌کند.
• دنده S یا اسپرت: این دنده به معنای رانندگی در حالت اسپرت است و سرعت شتاب‌گیری خودرو افزایش پیدا می‌کند.

برای رانندگی با دنده اتوماتیک در سربالایی و سرپایینی میتوان از دنده‌های دستی 1، 2 و 3 استفاده کرد تا کنترل بیشتری بر روی خودرو فراهم شود. در برخی از خودروهای اتومات هم حالتی به نام Snow Mode یا رانندگی در برف وجود دارد که در این حالت خودرو بر روی دنده 2 حرکت کرده و با فشردن پدال گاز به دنده‌های بالاتر منتقل نمی‌شود. در این شرایط راننده کنترل بیشتری بر روی خودرو پیدا می‌کند.

دکمه بغل دنده اتوماتیک چیست؟

این دکمه در واقع برای ایمنی بیشتر و به منظور تعویض ناگهانی دنده خودرو توسط خودروساز تعبیه شده است. تا زمانی که دکمه به طرف داخل فشار داده نشود به هیچ عنوان دنده از وضیعتی که در آن قرار دارد به وضیعت دیگری نخواهد رفت، پس بنابراین برای تغییر حالت دنده اتوماتیک ابتدا باید دکمه را به طرف داخل فشار دهید. توجه داشته باشید دکمه دنده اتوماتیک در همه خودروهای دنده اتوماتیک تعبیه نشده است.

روشن کردن خودرو دنده اتوماتیک

برای روشن کردن خودرو اتومات، مطمئن شوید که دنده روی حالت P باشد. سپس پای خود را روی پدال ترمز بگذارید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد که هنگام روشن کردن، ماشین حرکت نخواهد کرد. سپس استارت بزنید.

رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک

برای شروع حرکت به سمت جلو با خودرو دنده اتوماتیک، پس از استارت زدن، ترمز دستی را بخوابانید. سپس دنده را روی حالت D قرار دهید. به‌ این ترتیب کافیست پای خود را از روی پدال ترمز بردارید، ماشین شروع به حرکت می‌کند. بسیاری از خودروهای اتوماتیک مجهز به سیستم کنترل پایداری در مسیر شیب دار هستند. به‌همین دلیل حتی با برداشتن پا از روی پدال ترمز، به سمت عقب حرکت نمی‌کنند.

رانندگی با دنده اتومات در سربالایی و سرپایینی

برای رانندگی با خودروی دنده اتوماتیک در سربالایی و سرپایینی باید حداکثر کنترل را حفظ کرد. در این شرایط لازم است که دنده ماشین به صورت دستی بر روی 1 تا 3 تنظیم شود. در این شرایط از قدرت موتور بهتر استفاده شده و جلوی دور گرفتن ماشین و افزایش سرعت گرفته می‎شود. در برخی از خودروها هم به جای دنده 1 تا 3 باید دنده بر روی حالت L قرار بگیرد.

رانندگی با دنده اتوماتیک در ترافیک

رانندگی با دنده اتوماتیک در ترافیک کار سختی نیست. زمانی که در ترافیک سنگین یا پشت چراغ قرمزهای طولانی می‌ایستید، بهتر است به جای نگه داشتن پدال ترمز، دنده را بر روی حالت N قرار دهید. برای جلوگیری از حرکت خودرو هم ترمز دستی را بکشید. البته در شرایطی که ترافیک روان است و یا چراغ قرمز کمتر از یک دقیقه است، بهتر است از تغییر وضعیت گیربکس خودداری کرده تا از استهلاک آن جلوگیری شود.

دنده عقب با خودرو دنده اتوماتیک

برای حرکت به سمت عقب باید در ابتدا خودرو را در حالت ایست کامل نگه داشته و سپس دنده را بر روی حالت R قرار داد. در این حال میتوان ترمز را به آرامی رها کرده و پدال گاز را فشار داد تا ماشین به سمت عقب حرکت کند.

توقف یا پارک کردن ماشین اتومات

پس از آنکه از محل پارک خودرو مطمئن شدید، ماشین را به‌طور کامل متوقف کنید. ابتدا دنده را روی حالت N قرار دهید. سپس ترمز دستی را بکشید. با انجام این کار وزن ماشین از روی گیربکس برداشته شده و به چرخ‌های عقب منتقل می‌شود. سپس دنده را روی حالت P قرار دهید و ماشین را خاموش کنید.

با ماشین دنده اتومات، چگونه دنده را تعویض کنیم؟

برای تعویض حالت دنده، ابتدا پای خود را روی ترمز قرار دهید. سپس دنده را به حالت مورد نظر خود تغییر داده و به آرامی پای خود را از روی ترمز بردارید.

نکات رانندگی با دنده اتوماتیک

تعویض نکردن حالت دنده در حین حرکت

در هر زمان که مجبور هستید به طور متوالی حرکت به عقب و جلو داشته باشید، همانند دور زدن در خیابان‌های کم عرضه یا پارک کردن در جای پارک کوچک، سعی کنید ابتدا کامل توقف کنید و بعد دنده را از حالت D به R یا برعکس تغییر وضعیت دهید. تغییر حالت دنده در حین حرکت به گیربکس فشار وارد می‌کند.

قرار ندادن دنده در حالت P در صورتی که خودرو به طور کامل متوقف نشده

یکی از بدترین کار‌هایی که می‌توان با یک گیربکس اتوماتیک انجام داد، قرار دادن آن در حالت P در شرایطی است که خودرو هنوز به طور کامل متوقف نشده است. زمانی که دنده خودرو را بر روی حالت P قرار می‌دهید، در حقیقت به گیربکس و خودروی خود فرمان توقف کامل می‌دهید. حال تصور کنید که هنگام اعمال این دستور، خودرو در حال حرکت باشد. این کار منجر به بروز آسیب‌های بسیار سنگینی به گیربکس خودرو خواهد شد.

رانندگی نکردن با ماشین در حالت خنثی

طبیعی است که هنگام رانندگی به جلو، گیربکس را در موقعیت D قرار دهید و سپس پدال گاز را فشار دهید.

البته برخی از رانندگان ترجیح می‌دهند پس از مدتی حرکت خودرو به سمت جلو، به خصوص در سرعت‌های بالا، به حالت خنثی حرکت کنند و خودرو با وضعیت خنثی به حرکت خود ادامه می‌دهد.

برخی معتقدند که این روش برای صرفه جویی در مصرف سوخت کار می‌کند، اما این درست نیست، زیرا ممکن است منجر به آسیب به ترمز‌ها شود.
همچنین در شتاب گیری واقعی خودرو به شما کمکی نمی‌کند و همچنین موردی منفی محسوب می‌شود که بر ایمنی هنگام رانندگی تاثیر می‌گذارد.
خودرو‌های جدید و پیشرفته هم اکنون این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند که موقعیت رانندگی مناسب را برای خود انتخاب کنید که در بهبود عملکرد خودرو و همچنین صرفه جویی در تعویض سوخت موثر است.

استفاده نکردن از حالت خلاص N یا Neutral برای لانچ کردن یا بالابردن دور خودرو

شاید عبارت لانچ را شنیده باشید. اصطلاحا به حرکت خودرو از حالت سکون با بیشترین گشتاور ممکن و حداقل هرزگزدی را لانچ می‌گویند. این عمل در خودرو‌های دنده‌ای با بالا بردن دور موتور و رها کردن ناگهانی کلاچ میسر می‌شود. اما دیده شده که بعضی افراد لانچ کردن با خودرو‌های گیربکس اتوماتیک را مشابه خودرو‌های دنده‌ای می‌دانند. دنده را در حالت N یا خلاص گذاشته، دور موتور را بالا می‌برند و دنده را در حالت ِ D یا Drive قرار می‌دهند.

این حرکت آسیب جدی به گیربکس‌های اتوماتیک وارد خواهد کرد و امکان ایجاد هزینه‌های گزافی برای صاحب خودرو وجود دارد. به طور کل گیربکس‌های اتوماتیک برای خودرو‌های شهری جهت آرامش و سهولت در رانندگی و مصرف سوخت پایین طراحی می‌شوند و مناسب برای شتاب گیری‌های ناگهانی و رانندگی پر فشار نیستند.

برخی خودرو‌های اسپرت که از جعبه دنده‌ی اتوماتیک استفاده می‌کنند از آپشنی به نام لانچ کنترل بهره می‌برند که امکان لانچ کردن بدون فشار مضاعف را جهت شتابگیری‌های ناگهانی به راننده خواهند داد.

هنگام پارک کردن از ترمز دستی استفاده کنید 

طبیعی است که هنگام رانندگی با خودروی اتوماتیک و سپس پارک آن، دنده را در حالت خنثی قرار دهید و سپس به حالت P یعنی پارک تغییر دهید.
فرض بر این است که توقف خودرو در این لاین، درگیر شدن دنده‌های خودرو است و بنابراین قابل حرکت نیست، اما، متاسفانه، اگر روی یک شیب ایستاده اید، چه رو به جلو یا عقب، در این صورت قرار دادن دنده روی گزینه P گزینه مناسبی برای شما نیست.

این امر ممکن است باعث شود خودرو از موقعیت فعلی خود حرکت کند و برای جلوگیری از این مشکل توصیه می‌کنیم ترمز دستی را به روش کلاسیک قدیمی که در خودرو‌های دستی انجام می‌دادید بکشید.

فقط از یک پا استفاده کنید 

در خودرویی با گیربکس دستی، باید از پا‌های خود استفاده کنید، با پای راست برای فشار دادن پدال گاز و پای چپ برای فشار دادن کلاچ، و این یک فرآیند پویا است که هنگام استفاده از خودرو مستقیماً انجام می‌دهید، در حالی که هنگام رانندگی با خودروی اتوماتیک نیازی به استفاده از پای چپ نخواهید داشت، اکنون یک پدال که کلاچ است کنار گذاشته شده است و هم پدال گاز و هم پدال ترمز برای شما باقی مانده است.

اگر می‌خواهید به یک باره ماشین خود را متوقف کنید، تنها کاری که باید انجام دهید این است که پای راست خود را از روی پدال گاز بردارید و آن را فقط روی پدال ترمز قرار دهید.

عدم استفاده از کروز کنترل 

اگر در رانندگی با خودروی اتوماتیک مبتدی هستید، به شما توصیه می‌کنیم به کروز کنترل یا همان کنترل سرعت در جاده اعتماد نکنید، اگرچه یکی از وسایل ایمنی در خودرو به حساب می‌آید، ولی با این روش، رانندگی در جاده‌های آسفالت نشده یا جاده‌های پر دست انداز که رانندگی در آن دشوار است، ممکن است منجر به آسیب رساندن به وسیله نقلیه شود.

خلاص کردن برای توقف‌های کوتاه را انجام ندهید

سعی کنید در ترافیک و چراغ قرمز‌هایی که توقف خودرو کمتر از دو دقیقه است، گیربکس را خلاص نکنید. زمانی که گیربکس در حالت D قرار دارد و شما توقف می‌کنید، گیربکس در دنده ۱ می‌ماند و تنها درگیری موتور و گیربکس، جریان‌های گردابی روغن هیدرولیک داخل توربین است که به دلیل دور پایین موتور، بسیار ناچیز است. در صورتی که خلاص کردن گیربکس و قرار دادن دوباره‌ آن در حالت D، مجموعه‌ی کلاچ‌ها، سوپاپ‌ها و شیر‌های برقی را درگیر می‌کند که استهلاک آن به مراتب بیشتر است.

در صورتی که توقف‌های شما طولانی مدت باشد، می‌توان از دنده خلاص یا همان دنده N خودرو استفاده کرد. اما در توقف‌های کوتاه مدت مانند توقف‌هایی که در پشت چراغ قرمز یا ترافیک اتفاق می‌افتد، بهتر است دنده خودرو را در حالت خلاص قرار ندهید.

پیش از گرم شدن موتور، نیروی زیادی به گیربکس وارد نکنید

در گذشته و به خصوص در فصل‌های سرد و زمستانی، در هنگام روشن کردن خودرو چند دقیقه‌ای خودرو را به صورت ساکن روشن نگه میداشتند تا موتور گرم شود. توصیه متخصصین به حرکت آرام و با سرعت کم در فصل‌های سرد است تا موتور خودرو به شیوه صحیحی گرم شود.

زمانی که موتور هنوز به اندازه کافی گرم نشده است و به خصوص در فصل‌های سرد سال نیروی زیادی به موتور وارد می‌کنید، در بازه‌ای نه چندان طولانی هزینه‌هایی بسیار زیاد به خود تحمیل می‌کنید.

رانندگی نکردن با روغن گیربکس کم

یک خودروی اتومات برای درست کار کردن به میزان زیادی روی فشار مایعات وابسته است. یکی از نقش‌های روغن گیربکس کمک به روان کاری گیربکس و خنک ماندن آن هنگام کار است. از این رو، اگر به مدت زیادی با روغن گیربکس کم رانندگی کنید، منتظر بروز مشکلات زیادی برای گیربکس اتومات خودروی خود باشید.

لازم به ذکر است که هم روغن گیربکس‌های دنده‌ای و هم روغن گیربکس‌های اتوماتیک، علاوه بر بازدید‌های دوره‌ای، به تعویض‌های دوره‌ای نیز نیاز دارند.

مسافتی که پس از سپری شدن آن باید روغن گیربکس را بررسی کنید، ۵ هزار کیلومتر است. همچنین به طور متوسط پس از پیمودن هر ۵۰ هزار کیلومتر، باید نسبت به تعویض روغن گیربکس خودروی خود اقدام کنید.

درجا گاز ندادن

شاید دوست داشته باشید که صدای گاز و موتور را در حالت ایستاده بشنوید، اما درجا گاز دادن در خودرو‌های اتوماتیک اشتباهیست که تاوانش تعمیر گیربکس خودرو خواهد بود. هنگامی که خودرو در دنده D قرار نگرفته و پدال گاز را فشار می‌دهید، سبب افزایش ناگهانی اصطکاک میان قطعات داخل گیربکس و موتور می‌شوید. این شوک بزرگ سبب آسیب رسیدن به گیربکس خودروی اتوماتیک شما خواهد شد.

توجه به خالی نشدن باک سوخت

عملکرد گیربکس‌های اتوماتیک تا حد بسیار زیادی به فشار سوخت موجود در باک خودرو وابسته است؛ بنابراین اگر می‌خواهید بهترین عملکرد را از گیربکس اتوماتیک خودروی خود دریافت کنید، نباید بگذارید باک خودروی شما بیش از حد خالی شود. بهتر است باک خودرو‌های دنده اتوماتیک، همواره دارای سوخت کافی برای طی کردن مسافت‌های مختلف باشد.

قرار ندادن دنده خودرو در حالت خلاص هنگام رانندگی در سرپایینی‌ها

ممکن است فکر کنید قرار دادن دنده خودرو در حالت خلاص (N) هنگام رانندگی در سر پایینی‌ها، منجر به کاهش مصرف سوخت شود. در صورت انجام این امر، عمل روان‌کاری دنده‌های گیربکس خودروی شما به خوبی انجام نمی‌شود؛ بنابراین گیربکس اتوماتیک خودرو، دچار فرسودگی زودرس و صدمات سنگینی می‌شود. بیشتر این صدمات به بخشی از گیربکس اتوماتیک خودرو که شیر برقی نام دارد وارد خواهد شد.

در صورتی که دنده‌ها هنگام فعالیت خود به صورت مناسبی دچار روان‌کاری نشوند، فشار زیادی به شیر‌های برقی گیربکس وارد خواهد شد. این فشار مضاعف، منجر به آسیب دیدن این قطعات می‌شود.

لازم است بدانید تعویض شیر‌های برقی گیربکس‌های اتوماتیک، هزینه‌های زیادی را برای شما در پی خواهد داشت. اگر نگاهی به این هزینه‌ها بیاندازید کاملاً متوجه می‌شوید که این مبالغ، بسیار بیشتر از هزینه‌هایی هستند که شما با صرفه جویی در مصرف سوخت جلوی آن‌ها را گرفته‌اید.

لازم به ذکر است برخی از خودرو‌های اتوماتیک دارای قابلیتی هستند که به آن‌ها این امکان را می‌دهد که هنگام رانندگی در سرپایینی‌ها، بتوانند به صورت اتوماتیک عمل سوخت رسانی به موتور را متوقف کنند. این گونه مصرف سوخت اتومبیل به صورت اتوماتیک کاهش پیدا می‌کند.